Arabaların egzozları bize bazı arızaların oluştuğuna dair ip uçları vermektedir. Egzozdan çıkan dumanın rengine ve yoğunluğuna göre arıza tespiti yapmak mümkün olmaktadır. Egzozdan çıkan dumanın rengi beyaz, siyah ve mavi olabilir. Genel itibari ile bu duman renklerinin ne anlama geldiği bilinse de sebepleri birçok ekipmandan kaynaklı olabilir. Bu sayfada egzozdan siyah duman çıkmasının nedeni anlatılacaktır.
Egzozdan siyah duman gelmesi sebepleri aşağıdaki gibidir.
- Hava sistemlerindeki kirlilik veya tıkanıklık
- Yakıt sistemlerinde oluşan problemler
- EGR valfinde oluşan arızalar
- Düşük kondüsyonlu piston segmanları
- Yanma odası elemanlarındaki kirlilik
Yukarıda bahsedilen maddeler ayrı ayrı başlıklar halinde incelenmiştir.
1 – Motor Hava Sistemlerinden Kaynaklı Egzozdan Siyah Duman Çıkması
Siyah duman çıkmaya başladığında ilk olarak yakıt sistemlerinden şüphelenilse de sorun hava sistemi parçalarından kaynaklı olabilir. Çünkü motor çalışma prensibi esasına göre motorlar belli bir hava yakıt karışım oranına göre çalışmaktadır. Bu oranda oluşabilecek bir değişim yakıtın yanma kalitesini bozacağından dolayı kalitesiz bir egzoz oluşumuna neden olacaktır. Hava miktarındaki azalma hava-yakıt karışım oranını zengin karışım yapacağından yanma sonucu egzoz gazı siyah duman şeklinde olacaktır.
MAF sensörleri motora giren havanın kütlesini ölçer ve bu ölçtüğü değere göre doğru miktarda yakıtın silindirlere yollanmasını sağlar. Bu nedenle diğer bir adı hava debimetresi olan MAF sensöründe oluşacak arıza motorun siyah duman atmasına neden olacaktır.
Hava filtresinde kirlilik ve tıkanma motora yeterli havanın girmesine engel olacağı için motorun performansını düşürecek ve siyah duman oluşumuna neden olacaktır.
Bu nedenle siyah duman oluşmaya başladığında ilk olarak maliyetin daha düşük olması sebebiyle hava sistemlerine bakmalısınız. Hava sistemleri hakkında ayrıntılı bilgi almak için burayı tıklayınız.
*Oksijen sensörü hakkında ayrıntılı bilgi almak için oksijen sensörü nedir ve arızası nasıl anlaşılır sayfasına bakabilirsiniz.
2 – EGR Valfinden Kaynaklı Egzozdan Siyah Duman Çıkması
EGR valfi (egzoz gazı sirkülasyonu), emisyon değerlerinin düşürülmesi amacıyla, egzoz gazını tekrar silindirlere yollayan motor parçasıdır. Egzoz gazının bir kısmı soğutularak yanma odasına tekrar yollanır ve yanma odasındaki yanma ısısını düşürerek azot oksit veya nitrojen oksit oluşumunu azaltır. EGR valfinde oluşacak bir arıza yanma kalitesini düşürerek egzozdan siyah duman atmasına neden olacaktır.
*EGR valfi hakkında daha fazla bilgi almak için EGR Valfi Ne İşe Yarar sayfasına bakabilirsiniz.
3 – Motor Yakıt Sistemlerinden Kaynaklı Egzozdan Siyah Duman Çıkması
Eğer hava sistemlerinde ve EGR valfinde sorun olmadığını düşünüyorsanız yakıt sistemlerindeki sorunlar akla gelmelidir. Motor yakıt sistemleri benzinli ve dizel motorlarda farklılık göstermektedir. Bu nedenle bu başlık iki bölüme ayrılarak anlatılacaktır.
*Yakıt sistemleri hakkında ayrıntılı bilgi almak için Motor Yakıt Sistemleri sayfasına bakabilirsiniz.
Dizel motorlarda egzozdan siyah duman atmasının nedenleri
Motor yakıt sistemleri sayfasında da anlatıldığı gibi dizel motorlarda yüksek basınçlı enjektörler kullanılır. Enjektörler yüksek basınç ile gelen yakıtı ayarlanan basınç değerinde yanma odasına verme işini üstlenir. Bu basınç değeri sayesinde yakıt pulvarize olacak ve yanması kolaylaşacaktır. Bu enjektör açma basıncı değerinde oluşacak düşme veya enjektör püskürtme yüzeylerinde oluşacak aşınma ve kirlilik yakıtın kaliteli bir şekilde püskürtülememesine sebep olacağı için egzozdan siyah duman atacaktır. Dizel araçlarda siyah duman atmaya başladığı zaman ilk olarak enjektörlerden şüphelenilir. Enjektör arızaları maliyet açısından yüksek olabilmektedir.
Benzinli motorlarda egzozdan siyah duman atmasının nedenleri
Eski tip benzinli motorlarda yakıt sistemleri dizel motorlardan çok farklı idi. Fakat gelişen teknoloji üzerine benzinli motorlarda yakıt sistemleri dizel yakıt sistemlerine benzemeye başladı. Bu benzerlik yakıtın basıncı ile alakalı olup direkt benzin enjeksiyonu gibi yeni nesil yakıt sistemlerinde dizel motorlarda olduğu gibi yüksek basınç ile silindirlere verilmektedir. Bu basıncın bozulması egzozdan siyah duman atmasına sebep olacaktır. Karbüratör, tek noktadan enjeksiyon veya çok noktadan enjeksiyon gibi eski nesil enjeksiyon sistemlerinde de yakıtın silindirlere fazla yollanması veya püskürmenin bozularak hava ile tam karışımın bozulduğu durumlarda da siyah duman oluşacaktır.
*Yakıt sistemi çeşitleri hakkında daha fazla bilgi almak için Motor Yakıt Sistemleri sayfasına göz atabilirsiniz.
4 – Düşük Kondüsyonlu Piston Segmanları Kaynaklı Egzozdan Siyah Duman Çıkması
Piston segmanlarının kondüsyonları yanma kalitesini etkileyen en önemli faktörlerdendir. Motora emme zamanında alınan hava, sıkıştırma zamanında piston segmanları yardımıyla sıkıştırılır ve basıncı yükseltilir. Basıncı yükselen havaya dizel motorlarda ve direkt benzin enjeksiyonlu motorlarda yakıt verilerek yanma sağlanır. Diğer enjeksiyon sistemlerinde de yakıt hava karışımı sıkıştırma zamanında sıkıştırılır. Durum böyle iken piston segmanlarında ki kondüsyon düşüklüğü sıkıştırma basıncını düşürücek ve yanma kalitesini bozacaktır. Bu da egzozdan siyah duman atmasına neden olacaktır.
Aynı zamanda piston segmanları silindirleri yağlama görevi görür ve yağın yakılmasını engellemek için fazla olan yağı kartere sıyırır. Düşük kondüsyonlu piston segmanları motorun yağ yakmasına da neden olacaktır.
*Piston segmanları hakkında daha fazla bilgi almak için motor parçaları ve görevleri sayfasına bakabilirsiniz.
5 – Yanma Odasındaki Kirlilikten Kaynaklı Egzozdan Siyah Duman Çıkması
Motor yeni iken problemsiz çalışacağı için egzoz kondisyonu iyi olması beklenir. Fakat erken müdahale edilmeyen yakıt ve hava sistemlerinde kaynaklanan arızalar yüzünden motor kondisyonu kötüleşmeye ve yanma odası elemanları kirlenmeye başlar. Yanma odası elemanları kirlendikten sonra görevlerini tam yerine getiremezler ve siyah dumana neden olabilirler. Bu nedenle diğer sayfalarda da bahsettiğimiz gibi özellikle yakıt sistemleri elemanları olmak üzere motorda oluşacak bir arızayı erken tespit ederek gidermek gerekir. Yoksa ilerleyen dönemde daha büyük arızalara sebep olacaktır.
Egzozdan Çıkan Duman Renklerine Göre Arıza Çeşitleri
Egzozdan siyah duman atmasının nedenlerini yukarıda anlattık. Peki diğer duman renkleri ne anlama gelmektedir.
Beyaz duman: Yakıtın içerisindeki su veya bir arızadan kaynaklı yanma odasına giren suyun yanması sonucu egzozdan beyaz duman atacaktır.
Siyah Duman: Genel itibari ile fazla yakıttan kaynaklı olarak bilinir. Motorda hava yakıt karışımının zengin olması sebebiyle siyah duman oluşur.
Mavi Duman: Motorda yakılan yağı işaret etmektedir. Bir çok nedene bağlı olarak eğer motor yağ yakarsa egzozdan mavi duman atacaktır.
*Egzozdan beyaz duman gelmesi sebeplerine bakmak için burayı tıklayabilirsiniz.
*Egzozdan mavi duman gelmesi sebeplerine bakmak için burayı tıklayabilirsiniz.
*Motor egzoz sistemleri sayfasına giderek egzoz sistemleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Egzozdan siyah duman çıkmasının nedenleri konusu bittiğine göre diğer motor arızalarını incelemek için Motor Arızaları sayfasına bakabilirsiniz. Ana sayfaya burayı tıklayarak geçebilirsiniz.
Kaynak: Bu sayfa Carstechnic tarafından oluşturulmuştur.
