Krank Devir Sensörü Nedir ve Arızası Nasıl Anlaşılır?

Krank devir sensörü, motor devrini ve krank milinin açısal pozisyonunu motor kontrol ünitesine bildirir. 1 numaralı pistonun hangi konumda olduğunu motor kontrol ünitesine bildirdiği için krank mili poziyon sensörü, krank mili konum sensörü veya motor devir sensörü gibi isimlerle anılabilir. Krank devir sensörü pistonun pozisyonunu belirlemektedir. Fakat hangi zaman diliminde olduğunu bilemez. Demek istediğimiz piston üst ölü noktaya hareketini sıkıştırma zamanında da yapabilir egzoz zamanında da yapabilir. Krank devir sensörü sadece pistonun yukarı doğru hareket ettiğini motor kontrol ünitesine ECU ‘ya bildirir. Hangi zamanda olduğunu ise eksantirik konum sensörü bildirmektedir.

*Eksantirik konum sensörü nedir ve arızası nasıl anlaşılır sayfasına giderek eksantirik sensörü hakkında ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

Krank sensörü sinyali krank mili üzerinde bulunan dişliden veya volandan almaktadır. Bu durum motora göre farklılık göstermektedir. Aşağıda bahsedilmiş olan sensör çeşitlerini anlatmadan önce krank devir sensörü görevlerini maddeler halinde anlatmak konunun anlaşılması için önem kazanmaktadır.

Krank Devir Sensörü Görevi Nedir?

Krank devir sensörü krank milinin dönmesiyle sinyal üreterek motor kontrol ünitesine sinyal yollar. Motor kontrol ünitesi aldığı bu sinyal ışığında aşağıdaki gibi motorun çalışmasını sağlayacak eylemleri yönetir.

  1. Dizel ve benzinli motorlarda enjeksiyonun yönetilmesinde görev üstlenmektedir. Yakıt enjeksiyon başlangıcı ve yakıt püskürtme süreleri motor kontrol ünitesinin krank devir sensörü ‘nden aldığı bilgiye göre ayarlanır.
  2. Benzinli motorlarda ateşleme zamanlaması ve ateşleme avansının belirlenmesinde kullanılır.
  3. Değişken subap zamanlamasına sahip olan VVT-i veya VTEC gibi motorların sübap açılma zamanlarının ayarlanmasında kullanılır.
  4. Otomatik şanzımanlı araçlarda vites değişimleri devre göre yapılması sebebiyle bu görevi de üstlenir.
  5. Turbo şarj basıncının ayarlanmasında da yardımcı olmaktadır.

Krank devir sensörü arızası olması durumunda neler olacağı aşağıda anlatılmıştır. Fakat öncesinde çeşitlerine bakmakta fayda olacaktır.

Krank konum sensörü nedir ve nasıl çalışır?
Krank konum sensörü nedir ve nasıl çalışır?

Krank Devir Sensörü Çeşitleri 

Krank devir sensörü çeşitleri eksantirik konum sensöründe olduğu gibi iki çeşittir.

Manyetik Tip Krank Sensörü: Voltaj beslemesi yoktur, yapısında doğal mıknatıs bulunur ve manyetik alan değişimiyle oluşan analog voltaj sinyali motor kontrol ünitesi ECU ‘ya iletilir.

Hall Effekt (Hall Etkili) Tip Krank Sensörü: Bu tip sensörde besleme voltajı vardır, yapısındaki yarı iletken plaka ile voltaj (dijital-kare dalga) sinyalleri motor kontrol ünitesi ECU ‘ya gönderilir.

Kısaca bahsedilen iki tip sensörü ayrıntılı bir şekilde aşağıda bulabilirsiniz.

I – Manyetik Tip Krank Konum Sensörü Nasıl Çalışır?

Manyetik tip krank devir sensörü ‘nün içerisinde bir sabit mıknatıs ve etrafına sarılmış bobin bulunur. Böylece manyetik tip krank devir sensörü, manyetik alan değişimlerinde, voltaj oluşturan bir yapıya sahiptir. Sensörün değer okuduğu bir dişli grubu bulunmaktadır. Bu dişli grubu üzerinde eksik dişli bulunur ve bu eksik dişli manyetik alanda dalgalanmaya sebep olur. Bu dalgalanma ise krank devir sensöründe voltaj değişimine sebep olur. Sinyal dişlisindeki diş kısmı sensörün önünden geçtiğinde, sensör  pozitif (+) sinyal üretir, boş diş kısmı geçtiğindeyse sensör negaitf (-) sinyal üretir. Sensör içerisindeki mıknatısın oluşturduğu manyetik alan karşısında dönen dişli nedeniyle sürekli değişmekte, bu yüzden sensör sargılarında yönü sürekli değişim gösteren bir gerilim oluşturmaktadır.

Krank Devir Sensörü Dişlisi Nedir ve Ne İşe Yarar?
Krank Sensörü Dişlisi Nedir ve Ne İşe Yarar?

Dişli kasnak üzerinde yeri daha önceden belirlenmiş farklı yapıdaki bir diş (daha kalın diş ya da eksik diş), sensör sinyalini değiştirir, böylece krank milinin bulunduğu açısal pozisyon ve motor devri algılanmaktadır. 

Manyetik krank mili konum sensörü, voltaj sinyali üreten bir sensördür. Manyetik tip krank devir sensörünün ürettiği analog sinyali, motor kontrol ünitesi ECU ’da analog-dijital çevirici sayesinde, dijital sinyale dönüştürülür ve motor kontrol ünitesi ECU tarafından kullanılır.

Devir sensörünün sinyal üretimine yardımcı olan dişli üzerinde bazı araçlarda bir adet boşluk bazılarında iki karşılıklı denk gelecek şekilde 2 adet boşluk bulunmaktadır. Bir adet boşluklu dişlerde 1 numaralı pistonun üst ölü noktaya denk gelen kısımdır. İki ayrı diş boşluğunun avantajı, eksantrik mili konum sensörü bilgisiyle birlikte,  silindirlerde ateşlemeden kaynaklı tekleme-vuruntu meydana geldiğinde, bunun hangisinden kaynaklandığı tespit edilebilir.

II – Hall Etkili Tip Krank Devir Sensörü Nasıl Çalışır?

Hall efekt tip krank devir sensörü dijital  sinyaller oluşturur. Hall krank sensörü ‘nün soketinde 3 pin vardır. +artı, -eksi, ve sinyal ucu. Sensörün içerisinde bir elektronik devre vardır. 

Hall etkisi prensibine göre, üzerinden elektrik akımı geçirilen bir yarı iletken levha, bir manyetik alan kuvveti tarafından kesilirse, o iletken levhada elektrik voltajı oluşur. Hall etkili krank mili konum sensöründe, sensörün içerisinde yarı iletken levha vardır ve motor kontrol ünitesi ECU tarafından voltaj yollanarak beslenir. Sensörün ucu, krank kasnağı veya volan tarafındaki sinyal diskine bakar. Sinyal diskinin içinde, dışarıdan görünmeyen sabit mıknatıslar vardır, diskin içinde N ve S kutupları şeklinde sıralanmıştır. Krank milinin dönmesiyle, krank sensörünün önünden geçen sabit mıknatıs kutupları, sensörde kare dalga voltaj sinyalleri yani dijital sinyal üretilmesine sebep olur. Yine diskteki sabit mıknatıslarda bir boşluk bırakılır, bu boşluk referans sinyalini oluşturur.

Dizel motorda, sensörün sinyal dişlisindeki referans dişler yani boş dişler, birinci silindirdeki piston üst ölü noktaya ulaştığında, sensörün tam önünde değildir. Referans dişli, birinci silindirin üst ölü noktada olduğunu belirtmez. Sinyal dişlisindeki referans dişli, sensörün tam karşısında olduğu anda, henüz birinci silindirdeki piston üst ölü noktaya ulaşmasına, krank açısı cinsinden 90 derece daha vardır. Motor kontrol ünitesi ECU, sensörden siyanli aldığında, birinci silindirdeki pistonun üst ölü noktaya ulaşmasına daha 90 derece olduğunu anlar ve bu sayede enjeksiyon avansını veya ön enjeksiyon zamanlamasını ayarlayabilir.

Motor Krank Devir Sensörü Arızası Neden Olur?

Krank konum sensörü arızalandığında ilk olarak soketlere bakılmalıdır. Soketlerde oluşacak korozyon veyahut gevşeme arızanın gelmesine sebep olabilir. Bu nedenle soketler kontrol edilmeli ve kablo bağlantılarında hasar olup olmadığına bakılmalıdır. Motor krank devir sensörü arızalanırsa, motor çalışmaz. Bazı modellerde 2000 rpm civarında sabit devirde arıza modunda çalışabilir. Krank sensörü arızalandığında P0335 Arıza Kodu Krank Sensörü Arızası kodunu verecektir.

Krank Sensörü Arızası Nasıl Anlaşılır?
Krank Sensörü Arızası Nasıl Anlaşılır?

*Motor arıza lambası nedir ve neden yanar sayfasına bakmak için burayı tıklayınız.

Krank Mili Konum Sensörü Arıza Belirtileri Nelerdir? Arızası Nasıl Anlaşılır?

Öncelikle yukarıda belirttiğimiz gibi gösterge paneline arıza sinyali gelecektir. Arıza tespit cihazı araca bağlanarak arıza tespiti yapılabilir. OBD cihazı bağlanmadan önce araçta baş gösterecek belirtiler şu şekilde olacaktır.

  • Marşa bastığınızda motor çalışmayacaktır veya zor çalışarak belli devirleri geçmeyecektir.
  • Araç yolda giderken stop edecektir.
  • Araç krank devir sensörü arıza kodları olan P0335, P0336, P0337, P0338, P0339 arıza kodlarından birisini ya da birkaçını verecektir.

Diğer motor parçalarını merak ediyorsanız motor parçaları ve görevleri sayfasına bakabilirsiniz.

İçten yanmalı motorların çalışma prensibini merak ediyorsanız motor çalışma prensibi sayfasına bakabilirsiniz.

Motor arabayı oluşturan parçalardan biridir. Peki bütün parçaları merak ediyorsanız araba parçaları ve görevleri sayfasına bakmanızı tavsiye ederiz.

Sayfayı faydalı bulduysanız değerlendirmeyi unutmayınız. Eklemek istediğiniz veya eleştiriniz var ise yorumlar kısmından yazabilirsiniz.

Menü üzerinden bütün parçalara ve sistemlere ulaşabilirsiniz. Motor arızaları sekmesi altında diğer motor arızalarına ulaşabilirsiniz. Ana sayfaya gitmek için burayı tıklayınız.

Kaynak: Bu sayfa Carstechnic tarafından oluşturulmuştur.

52 Comments

  1. n.gurel 3 Nisan 2019
  2. ŞENEL YILDIZ 1 Mayıs 2019
  3. Said Varli 29 Mayıs 2019
  4. Emrah 18 Haziran 2019
  5. İsmail 23 Haziran 2019
    • Carstechnic 24 Haziran 2019
  6. Cemal POLAT 18 Temmuz 2019
    • Carstechnic 19 Temmuz 2019
  7. Mahmut Özer 25 Temmuz 2019
    • Carstechnic 25 Temmuz 2019
  8. Mahmut Özer 26 Temmuz 2019
  9. Resul 1 Ağustos 2019
    • Carstechnic 2 Ağustos 2019
  10. Resul 2 Ağustos 2019
    • Mahmut 4 Ağustos 2019
    • Ahmet 1 Eylül 2019
  11. Şenol 4 Ağustos 2019
    • Carstechnic 5 Ağustos 2019
  12. Salih 24 Ağustos 2019
  13. Kadir parlak 29 Ağustos 2019
  14. Ergin kaya 2 Eylül 2019
    • Carstechnic 5 Eylül 2019
      • Ergin Kaya 6 Eylül 2019
      • Ergin Kaya 6 Eylül 2019
    • Esat71 20 Kasım 2022
  15. AŞKIN 6 Eylül 2019
    • Carstechnic 6 Eylül 2019
  16. Ergin Kaya 6 Eylül 2019
    • Carstechnic 6 Eylül 2019
      • AŞKIN 7 Eylül 2019
  17. Ergin Kaya 7 Eylül 2019
  18. Cevdet 9 Eylül 2019
  19. FATİH 9 Eylül 2019
  20. Musa 10 Eylül 2019
  21. Özgür Güneş 26 Ekim 2019
    • Carstechnic 29 Ekim 2019
  22. engin 25 Kasım 2019
    • Carstechnic 2 Aralık 2019
  23. Erdal 23 Aralık 2019
    • Carstechnic 26 Aralık 2019
  24. hasan h kaya 2 Ocak 2020
  25. Bedri 20 Nisan 2020
    • Yusuf 16 Mayıs 2020
      • ali habacı 6 Temmuz 2020
  26. Hami 11 Haziran 2020
  27. Ferhat ÇİÇEK 5 Temmuz 2020
  28. Omer salih 6 Temmuz 2020
  29. Mustafq 31 Mayıs 2021
  30. Ahmet Çetinkaya 5 Haziran 2021
  31. Oğuzhan 25 Temmuz 2021
    • Carstechnic 26 Temmuz 2021
  32. Mertcan 19 Ağustos 2021

Leave a Reply