Sekonder Hava Sistemi Nedir?

İngilizcesi secondary air system olan sekonder hava sistemi, içten yanmalı motorlarda emisyon değerlerinin düşürülmesine yardımcı olan sistem parçasıdır. Bu sistemi anlayabilmek için katalitik konvertör çalışma prensibini bilmek gerekir. Kısaca bahsetmek gerekirse katalitik konvertör emisyon değerlerini düşürebilmesi için belli bir sıcaklık değerinde olması gerekmektedir. Bunun nedeni ise yanmamış gazların sıcaklık ile yakılmasını sağlamasıdır. Motorun ilk çalışmasında hava yakıt karışımı zengin olması gerekmektedir. Hava yakıt karışımının zengin olması ve katalitik konvertör soğuk olması sebebiyle atmosfere karbonmonoksit ve yanmayan hidrokarbonlar salınacaktır. Bunu engellemek amacıyla sekonder hava pompası egzoz sübapları sonrasına atmosferden aldığı havayı sekonder hava valfi üzerinden yollar. Silindirlerden çıkan yanmamış hidrokarbonlar bu hava ile birleşerek ardıl oksidasyon yani sonradan yanma işlemini gerçekleştirir. Bu işlem sonucunda karbondioksit ve su açığa çıkar. Bu yanma işlemi katalitik konvertör ve lambda sensörünün çabuk ısınmasını sağlar. Böylelikle motor kısa sürede normal hava yakıt karışım oranında dönerek hem yakıt tasarrufu hemde emisyon değerlerinin düşürülmesini sağlar.

*Katalitik konvertör hakkında ayrıntılı bilgi almak için katalitik konvertör nedir sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Yukarıda gösterildiği gibi sekonder hava pompası (2) hava filtresinden (1) sonra aldığı havayı sekonder hava valfi ‘nden (3) geçirerek motorun egzoz sübabı yakınına (5) üfler. Bu hava ile birleşerek yanan hidrokarbonlar lambda sensörünün (6) ve katalitik konvvertörün (7) ısınmasına yardımcı olur.

*Egzoz sistemi parçaları hakkında ayrıntılı bilgi almak için motor egzoz sistemleri sayfasına bakabilirsiniz.

*Oksijen sensörü hakkında ayrıntılı bilgi almak için oksijen sensörü nedir ve arızası nasıl anlaşılır sayfasına bakabilirsiniz.

İkincil Hava Sistemi Parçaları

İkincil hava sistemi basit iki parçadan oluşmaktadır. Bu iki parça fan görevi gören sekonder hava pompası ve geri döndürmez valf görevi gören sekonder hava valfi ‘dir.

I – Sekonder Hava Pompası Ne İşe Yarar?

İkincil hava pompası, atmosferden aldığı havayı gerekli görülen zamanlarda egzoz sübaplarının hemen sonrasına yollar. Hava emişi emme kanalından veya direk motor bölmesinden gerçekleşebilir. Eğer motor bölmesinden emiş sağlanıyorsa ekstradan hava filtresine ihtiyaç duyulmaktadır.

İkincil hava pompası ‘nda oluşan arızalarda genellikle iptal etme yöntemine gidilmektedir. Fakat hem çevreyi koruması hemde ilk kalkışlarda yakıt ekonomisi sağlaması yönünden iptali tercih edilmemesi gerekmektedir.

II – Sekonder Hava Valfi Ne İşe Yarar?

İkincil hava valfi, geri döndürmez valf cinsi olan çek valftir. Yani tek yöne akış sağlayan bir valf türüdür. Bu valf sayesinde sekonder hava pompası ‘ndan gelen hava egzoz hattına geçebilirken egzozdan gelen egzoz hava pompası tarafına geçemez. Sekonder hava valfi, bir değiştirme valfi üzerinden kumanda edilen vakum sayesinde kapanır ve sekonder hava pompasının çalışmasıyla oluşan basınç sayesinde açılır.

İkincil hava sisteminin sağladığı ikincil havaya sadece soğuk çalıştırma evresinde ihtiyaç duyulmaktadır. Katalizör ve oksijen sensörü ısındıktan sonra motor kontrol ünitesi ECU pompayı devreden çıkartır ve hava akışını keser.

*Motor kontrol ünitesi ECU hakkında ayrıntılı bilgiyi Motor Elektrik Sistemleri sayfasında bulabilirsiniz.

EGR valfi olmayan araçlarda egzoz gazı sirkülasyonu olarak kullanılabilirler

İkincil hava sistemi, EGR valfi olmayan araçlarda egzoz gazı sirkülasyon sisteminin görevini de görebilmektedir. Yukarıda da anlattığımız gibi ikincil hava sistemi katalitik konvertörün hızlıca ısınmasını ve bu süreçte atmosfere emisyon değerleri dışında egzoz yollanmamasını sağlar. Katalitik konvertör yeterli sıcaklığa ulaştıktan sonra sekonder havası emme manifolduna verilerek motorun hava yakıt karışımı fakirleştirilir.

*EGR yani egzoz gaz sirkulasyon sistemi hakkında ayrıntılı bilgi için EGR Valfi ne işe yarar sayfasına bakabilirsiniz.

Ek Bilgi olarak;

Katalitik konvertör üretici firmaya göre değişen belli sıcaklık değerlerinde verimli olarak çalışmaktadır. Bu sıcaklık değeri seramik yapının oluşmasında kullanılan malzemeye göre değişiklik gösterir. Katalitik konvertörün genel olarak en verimli çalıştığı ortalama sıcaklık değerleri 250-300 derece arasındadır. 1000 derecenin üzerinde katalitik konvertör yapısı bozulmaya başlamaktadır.

*Egzoz emisyon değerlerinin düşürülmesine katkıda bulunan diğer sistemlerden olan DPF yani dizel partikül filtesi hakkında ayrıntılı bilgi almak için burayı tıklayınız.

İkincil hava sistemi sayfasını beğendiyseniz değerlendirmeyi unutmayınız. Eğer sormak istediğiniz bir soru veya eleştiri var ise yorumlar kısmından bize ulaşabilirsiniz.

İçten yanmalı motorların çalışma prensibini merak ediyorsanız motor çalışma prensibi sayfasına bakmanızı tavsiye ederiz.

Araba parçaları ve görevleri sayfasına bakmak isterseniz burayı tıklayabilirsiniz.

İkincil hava sistemi sayfası bittiğine göre konu ile alakalı olan motor egzoz sistemleri ve parçaları sayfasına geçebilirsiniz. Ana sayfaya gitmek için burayı tıklayınız.

Kaynak: Bu sayfa Carstechnic tarafından oluşturulmuştur.