Araç iklimlendirme sistemleri klima ve kaloriferden oluşmaktadır. Bu sayfada araç klima sistemi nasıl çalışır, klima sistemi parçaları ve arızaları gibi konular anlatılmıştır. Klima sisteminin arızalarından bahsetmeden önce nasıl çalıştıklarını anlatmak gerekir. Özellikle yaz aylarında ihtiyaç duyduğumuz araç klima sistemi sürücü ve yolcuların konforu için olmazsa olmaz sistemlerdendir.
Araç kliması yaz aylarında serinlememize yardımcı olan ve bizi sıcağın etkisinden koruyan sistemlerdir. Günümüzde klima üretilen arabaların her paketinde ve modelinde standart olarak kullanılmaktadır. Oto klima sistemi buzdolaplarında ki sistem ile aynı prensipte çalışmaktadır.
*Araç iklimlendirme sistemleri arabayı oluşturan parçalardan sadece bir tanesi olup diğer parçalara ve sistemlere bakmak için araba parçaları ve görevleri sayfasına bakabilirsiniz.
Klima Sistemi Parçaları Nelerdir?
Araç klima sistemi;
– Klima gazı: Sistemin içerisinde dolaşan akışkandır.
– Klima Kompresör yağı: Kompresörün yağlanmasında kullanılan özel bir yağdır.
– Kompresör: Soğutucu akışkanı basınçlandırma görevi vardır.
– Kondenser: Klima radyatörü diye adlandırılır. Akışkanın sıvı hale gelmesine katkıda bulunur.
– Nem tutucu filtre: Soğutucu gaz içerisinde oluşabilecek nemi alarak kuru yollanmasını sağlar.
– Genleşme valfi: Soğutucu akışkanın sıvı halden gaz haline geçirerek ortamın soğumasına yardımcı olur.
– Evaporatör: Soğutma işleminin yapıldığı alandır.
– Klima fanı: Aracın içerisine hava üfler.
– Sensörler: Klima sisteminin çalışmasına yardımcı olan ve kondüsyonunu takip edebilmek için kullanılılırlar.
parçalarından oluşmaktadır. Ayrıntılı olarak aşağıda anlatılacaktır.
*Araba markaları hakkında bilgi sahibi olmak için hangi otomobil markası hangi ülkeye ait isimli sayfaya bakabilirsiniz.
I – Araç Klima Sistemi Klima Gazı Nedir ve Ne İşe Yarar?
Oto klima sistemlerinde R134A gazı kullanılmaktadır. Soğutucu gaz miktarı klima sisteminin performansı ve çalışabilmesi için çok önemlidir. Fazla miktarda olması da az miktarda olması kadar klima isteminin performansını kötü yönde etkilemektedir. Bu nedenle doğu miktarda klima gazının olduğundan emin olunmalıdır.
II – Araç Klima Sistemi Klima Kompresör Yağı Nedir ve Ne İşe Yarar?
Klima kompresör yağı kompresörün çalışırken yağlanmasını sağlayan sıvıdır. Özel klima yağı kullanılmalıdır. R134a soğutucu gaz kullanımında PAG=Poli-Alkilen-Glükol sentetik yağı kullanılmaktadır. Klima gazı, klima yağının içinde çözünürek çalışır. Bu nedenle klima bakımı sırasında klima gazı kontrolü yapılırken, yağ miktarına da bakılması gerekmektedir. Seviyenin tam anlaşılabilmesi için klima off edildikten belli bir süre sonra bakılması gerekmektedir. Gerekirse yağ eklemesi yapılmalıdır.
III – Araç Klima Sistemi Kompresör Nedir ve Ne İşe Yarar?
Evaporatörden gelen düşük basınçlı soğutucu gazı basınçlandırarak kondensere yani klima radyatörüne yollayan bir nevi pompadır. Motordan tahrihini alması sebebiyle kompresörün çalışabilmesi için motorun çalışması gerekmektedir. Motor çalışır vaziyetteyken v kayışı ile kompresöre bağlı oluğu için kompresöründe kasnağı dönecektir. Fakat kompresör devrede değildir. Kompresörün devrede olması için klima tuşuna yani AC tuşuna basmanız gerekmektedir. Klima tuşuna bastığınızda kompresör elektriklenecek ve kasnak boş dönmeyecek ve kompresörü de döndürmeye başlayacaktır. Çalışmaya başlayan kompresör soğutucu gazı basınçlandırarak klima radyatörüne yollar.
IV – Araç Klima Sistemi Kondenser Nedir ve Ne İşe Yarar?
Kompresörden gelen basınçlı soğutucu gaz klima radyatörüne yani diğer ismiyle kondensere girer. Klima radyatör fanı sayesinde kondensere giren soğutucu gaz sıvılaşarak kondenserden çıkar. Hala basınçlı bir halde olan soğutucu genleşme valfine gidecektir. Klima radyatörünün görevi soğutucu gazı yoğuşturmak ve sıvı hale getirmektedir.
V – Araç Klima Sistemi Nem Tutucu Filtre Nedir ve Ne İşe Yarar?
Kondenserden çıkan soğutucu genleşme valfine gitmeden önce nem tutucu filtreden geçmektedir. Nem tutucu filtrenin görevi, kondenserden gelen sıvı haldeki klima soğutucu maddesinin içerisindeki nemi almaktır. Nem tutucu filtrenin içerisinde süzgeç ve kurutucu madde vardır. Burada su ve pislikler soğutma gazından ayrıştırılır. Nem tutucu filtresinin belli periyodlar içerisinde değiştirilmesi gerekmektedir. Klima arızaları bölümünde nedenlerinden bahsedilmiştir.
VI – Araç Klima Sistemi Genleşme Valfi Nedir ve Ne İşe Yarar?
Genleşme valfi valf çeşidi olarak iğne valfidir. Sıcaklığa göre açılıp kapanarak soğutucu sıvının geçişini sağlar. Genleşme valfine gelen soğutucu sıvı genleşme valfinden geçerken sıvı ve gaz karışımına dönüşecektir. Genleşme valfinden çıkan soğutucu sıvı-gaz karışımı evaporatöre girecektir. Kısacası genleşme valfi yüksek basınçlı soğutucu sıvının basıncını düşürerek ve bir miktar gaz haline geçmesini sağlayarak evaporatöre yollar. Elektrikli genleşme valflerinde evoparatörün çıkışında bir sıcaklık sensörü vardır, giren soğutucu sıvı, ısınarak çıkar; sıcaklık sensörü bu ısınma miktarını algılayarak, genleşme valfine bir sinyal gönderir ve genleşme valfi, geçen klima gazı miktarını arttırır veya azaltır.
VII – Araç Klima Sistemi Evaporatör Nedir ve Ne İşe Yarar?
Düşük basınçta gelen gaz-sıvı karışımı soğutucu akışkan evaporatöre girer ve çıkana kadar tamamen gaz haline gelecektir. Bu sıvıdan gaza geçiş sırasında ortamdaki sıcaklığı üzerine alarak evaporatörden çıkar. Evaporatör ortamın soğutulması için başrolü oynayan parçadır. Ortamdaki sıcaklığı düşürür.
VIII – Araç Klima Sistemi Klima Fanı Nedir ve Ne İşe Yarar?
Klima fanı araç içerisine temiz havanın üflenmesini sağlayan parçadır. Atmosferden veya arabanın içerisinden aldığı havayı arabanın içerisine üfler. Bu üflenecek hava evaporatör ızgaralarından geçer ve soğuması sağlanır. Soğuyan hava araç içerisini de soğutacaktır.
Klima fanının üflediği havanın soğumasını sağlayan evaporatör içerisindeki soğutucu gaz düşük basınç ve tamamen gaz halinde tekrar kompresörün girişine gelecek ve döngüyü tamamlamış olacaktır. Sonra kompresör soğutucu gazı tekrar basınçlandırarak kondensere yollar. Döngü bu şekilde siz klima düğmesini off yapana kadar devam edecektir. Klima düğmesini off yaptığınızda kompresör elektriği kesilecek ve kasnak boşa dönmeye başlayacaktır. Yani kompresör içerisindeki pistonlar sabit kalacaktır.
Klima sisteminde dolaşan klima gazının ortalama sıcaklık ve basınç değerleri
Kompresör çıkış basıncı 14 bar ile 18 bar arası olabilir, sıcaklık 65 dereceye çıkar.
Kompresör giriş basıncı 1,0 bar ve bir miktar yukarısı olabilir. Çok düşük basınç olması durumunda kompresör zarar göreceğinden dolayı çalışmayacaktır.
Kondenser giriş ve çıkış basınçları kompresör çıkışıyla aynı olacaktır. Sadece giriş çıkış arasında sıcaklık düşmesi olacak ve gaz halinde giren soğutucu sıvı halde çıkacaktır.
Genleşme valfi ve avoparatörde basınç 1,0 bara, sıcaklık 0 derecenin altına düşmektedir. bu düşüş -10 lara kadar olabilir.
Araç Klima Sistemi Arızaları Nelerdir? Çözümleri Nelerdir?
Zaman zaman bir çok nedenden dolayı klima sistemi arabayı soğutmayabilir. Klima sistemi soğutmuyor diyorsanız aşağıdaki sıralanmış sorunlardan biri veya birkaçını yaşıyorsunuz demektir.
Arıza Çeşitleri
Klima gazının azlığı veya çokluğu
Klima sisteminde gaz miktarının önemini yukarıda da bahsetmiştik. Klima gazının az olması kadar çok olması da istenmeyecek bir durumdur. Klimaz gazı sistemde az olduğunda kompresör yeteri kadar basınç üretemeyecek ve sistemde dolaşan gaz soğutma özelliğini tam olarak yerine getiremeyecektir. Klima sisteminin tam performansla çalışabilmesi için yuıkarıdaki basınç ve sıcaklık değerlerine yakın çalışması gerekmektedir. Klima gazının çok veya az olması bu değerlerden çok uzaklaşmasına neden olacak ve sistemin performansını düşürecektir ve hatta çalışmasına engel olacaktır.
Nem tutucu filtresinde oluşan tıkanıklık
Nem tutucu filtresinin çalışma prensibini ve görevini yukarıda anlatmıştık. Nem tutucu filtresinde oluşacak tıkanıklık soğutucu sıvının geçişini yavaşlatacak ve sistemdeki basıncın düşmesine neden olacaktır. Böyle bir durumda nem tutucu filtresi elle tuttuğunuzda soğuk olduğunu görebilirsiniz. Eğer nem tutucu filtresi soğuksa anlayınki tıkanmış ve değiştirilmesi gerekmekte.
Kompresör çıkış basıncının düşmesi
Kompresör kondüsyonunun düşmesi gibi bir durumda soğutucu gaz yeteri kadar basınçlanmayacağı için sistemin performansı düşecektir. Böyle bir durumda klima kompresörünün bakımı yapılmalı veya değişimi yapılmalıdır. Kompresör kondüsyonun tam olması gerekmekte ki klima istemi iyi çalışabilsin.
Klima radyatöründe yani kondenserde kirlilik
Klima radyatörü yani kondenserde oluşacak kirlilik içerisindeki soğutucu gazın soğumasına engel olacağından dolayı sistemin çalışmasına engel olur. Sistemin çalışabilmesi için kondensere giren soğutucu gazın çıkışa kadar tamamen sıvıya dönmesi gerekmektedir. Bu yoğuşma olayını da kondenserin yapabilmesi için temiz olması ve klima radyatör fanından gelen hava ile radyatör arasında kirlilik katmanının olmamasına bağlıdır.
Genleşme valfinin bozulması veya yıpranması
Soğutma sisteminin bel kemiği olan genleşme valfi iyi çalışması gerekiyor ki bütün sistem iyi çalışsın. Genleşme valfinin bozulması veya yıpranması görevini tam yerine getirmesini engelleyerek basınç değişim dengesini bozacaktır. Buda klima sisteminin çalışmasını bozacaktır.
Sayfayı faydalı bulduysanız değerlendirmeyi unutmayınız. Eğer sorunuz veya eklemek istediğiniz bir husus varsa yorumlar kısmından yazabilirsiniz.
Çalışma prensipleri sayfasına giderek konular hakkında bilgi alabilirsiniz. Ana sayfaya dönmek için burayı tıklayınız.
Kaynak: Bu sayfa Carstechnic tarafından oluşturulmuştur.
